Contents
Motor thủy lực là thiết bị quan trọng trong các hệ thống máy sử dụng dầu hoặc chất lỏng thủy lực. Hiểu rõ cấu tạo motor thủy lực, nguyên lý hoạt động và phân loại sẽ giúp vận hành hiệu quả, tăng tuổi thọ máy và chọn thiết bị phù hợp cho từng ứng dụng.
Xem thêm: Motor thủy lực Piston hướng trục cấu tạo vào nguyên lý hoạt động
Cấu tạo Motor thuỷ lực chi tiết
Motor thủy lực được cấu tạo từ các bộ phận chính gồm: vỏ motor, rotor (trục quay), piston hoặc bánh răng tùy loại motor, gioăng phớt, và cửa vào – cửa ra. Về cơ bản, motor thủy lực giống như một bơm thủy lực đảo ngược: cửa ra của bơm trở thành cửa vào của motor, và cửa hút của bơm trở thành cửa xả.

Thiết kế này cho phép motor chuyển đổi năng lượng thủy lực thành cơ năng quay, đồng thời có thể đảo chiều quay tùy theo ứng dụng. Gioăng phớt và các chi tiết kín được chế tạo đặc biệt để chịu áp suất cao và đảm bảo hoạt động bền bỉ
Nguyên lý hoạt động của motor thủy lực
Motor thủy lực hoạt động dựa trên định luật Pascal, theo đó áp suất chất lỏng truyền trong hệ thống kín là như nhau tại mọi điểm. Khi chất lỏng thủy lực áp suất cao được đưa vào cửa hút, nó di chuyển qua các kênh và tác động lên cánh gạt hoặc piston, khiến chúng quay hoặc tịnh tiến. Chuyển động này được truyền lên trục motor, tạo ra cơ năng quay hoặc tịnh tiến.

Ưu điểm đặc biệt của motor thủy lực là tạo ra lực xoắn lớn hơn lực áp dụng ban đầu, nhờ áp suất chất lỏng được tăng bởi bơm thủy lực. Vì vậy, motor thủy lực thường thay thế động cơ khí nén hoặc động cơ điện trong các ứng dụng cần lực xoắn cao.
Phân loại các motor thủy lực phổ biến trên thị trường
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại motor thủy lực khác nhau về kiểu dáng, kích thước, công suất và hãng sản xuất, khiến việc lựa chọn thiết bị phù hợp trở nên khó khăn. Dưới đây là ba loại motor thủy lực cơ bản dựa trên cấu tạo và nguyên lý hoạt động:
1. Motor thủy lực piston
Motor thủy lực piston có các piston bố trí theo hướng trục hoặc hướng kính, mang lại mô men khởi động cao, hoạt động ổn định và tuổi thọ dài. Với piston hướng trục, các piston di chuyển theo trục khuỷu khi áp lực chất lỏng tác động. Một số loại khác có piston sắp xếp thành hình tròn trong vỏ motor, giúp trục và piston thẳng hàng, tối ưu hóa hiệu suất. Motor piston thích hợp cho các hệ thống yêu cầu áp suất cao và lưu lượng lớn, nhưng giá thành cao hơn so với các loại khác.
2. Motor thủy lực bánh răng

Motor bánh răng có hai bánh răng, một bánh răng gắn trục ra và một bánh răng không tải. Khi dầu thủy lực đi vào, áp suất cao tạo lực xoay, truyền động cho trục ra. Ưu điểm của motor bánh răng là bền bỉ, ít hư hỏng, thích hợp cho các ứng dụng công nghiệp phổ thông với áp suất và lưu lượng trung bình. Tuy nhiên, cần chú ý tới tổn thất áp suất và chất lỏng trong quá trình hoạt động để đảm bảo hiệu suất.
3. Motor thủy lực cánh gạt
Motor cánh gạt có trục lệch tâm, tạo chuyển động trượt khi dầu nhớt tác động, đẩy rotor quay theo một hướng duy nhất. Loại motor này phù hợp với hệ thống áp suất trung bình và lưu lượng vừa phải, giá thành hợp lý và hoạt động ổn định.
4. Motor thủy lực hình sao

Motor hình sao (5 sao) chuyển năng lượng thủy lực thành chuyển động quay trục đầu ra. Khác với các motor khác, chất lỏng tác động trực tiếp để tạo lực xoay, không chỉ đơn thuần là đẩy dòng chảy. Loại motor này phù hợp cho các ứng dụng cần chuyển động quay liên tục từ năng lượng thủy lực.
Ưu và nhược điểm của motor thủy lực
Ưu điểm
Lực xoắn lớn: Nhờ áp suất chất lỏng được tăng bởi bơm thủy lực, motor có thể tạo ra lực xoắn vượt trội, phù hợp với các ứng dụng yêu cầu sức mạnh cao.
Độ tin cậy cao: Cấu tạo đơn giản, ít hư hỏng, cùng khả năng bôi trơn tốt từ chất lỏng thủy lực giúp giảm ma sát và kéo dài tuổi thọ.
Hiệu quả vận hành: Motor thủy lực kết hợp lực xoắn mạnh và độ bền cao, giúp tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành và nâng cao hiệu suất sản xuất.
Nhược điểm
Chi phí đầu tư cao: So với động cơ điện hoặc khí nén, motor thủy lực có chi phí ban đầu lớn do yêu cầu vật liệu và bộ phận chất lượng cao.
Bảo trì thường xuyên: Để duy trì hoạt động ổn định, motor thủy lực cần bảo dưỡng định kỳ, điều này tốn thời gian và chi phí.
Phân biệt giữa bơm thủy lực và Motor thủy lực
| Tiêu chí | Bơm thủy lực | Motor (Động cơ thủy lực) |
|---|---|---|
| Chuyển đổi năng lượng | Không thực hiện | Chuyển năng lượng thủy lực thành cơ năng |
| Nguồn năng lượng | Nhận năng lượng từ động cơ khác | Chỉ cần nguồn áp suất từ chất lỏng thủy lực |
| Chức năng | Bơm dầu để cung cấp cho thiết bị khác | Tạo ra chuyển động cơ học |
| Hoạt động | Cần động cơ hoặc cơ chế dẫn động | Hoạt động trực tiếp với nguồn thủy lực |
| Nhiệm vụ | Hút và đẩy dầu | Chuyển đổi năng lượng và vận hành cơ cấu máy móc |
Xem thêm: Motor thủy lực quay toa: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động